Kotki nie mają okresu! Ruja: objawy, cykl i jak pomóc pupilce?

Wielu właścicieli kotek, zwłaszcza tych niedoświadczonych, zastanawia się, czy ich pupilki przechodzą "okres" podobny do ludzkiej menstruacji. To bardzo popularne pytanie, a odpowiedź na nie jest kluczowa dla zrozumienia kociego zdrowia reprodukcyjnego. W tym artykule wyjaśnię, jak naprawdę działa cykl płciowy u kotek i czym jest ruja, która często bywa mylona z ludzkim okresem.

Czym kocia ruja różni się od ludzkiego okresu?

To bardzo ważne rozróżnienie, które musimy jasno postawić: kotki nie mają okresu w ludzkim rozumieniu tego słowa. W przeciwieństwie do kobiet, u których niezapłodniona błona śluzowa macicy złuszcza się i jest wydalana z organizmu w postaci krwawienia, u kotek proces ten przebiega zupełnie inaczej. Jeśli nie dojdzie do zapłodnienia, błona śluzowa macicy jest po prostu wchłaniana z powrotem przez organizm. Oznacza to, że cykliczne krwawienie nie jest normalnym objawem kociego cyklu płciowego. Jeśli więc zauważysz krew u swojej kotki, zawsze potraktuj to jako sygnał alarmowy, o czym opowiem szerzej w dalszej części artykułu.

Jak rozpoznać, że twoja kotka wchodzi w dojrzałość płciową?

Pierwsza ruja to moment, w którym kotka osiąga dojrzałość płciową. Czas jej wystąpienia może się różnić, ale zazwyczaj pojawia się między 6. a 12. miesiącem życia. Istnieje kilka czynników, które mogą wpłynąć na to, kiedy twoja kotka po raz pierwszy wejdzie w ten etap:

• Wiek: Najczęściej jest to między 6. a 12. miesiącem, choć u niektórych kotek, zwłaszcza tych ras orientalnych, może wystąpić już w 4. miesiącu życia.
• Rasa: Kotki ras orientalnych, takich jak syjamskie czy abisyńskie, mają tendencję do wcześniejszego dojrzewania płciowego niż rasy długowłose czy większe.
• Waga: Zazwyczaj pierwsza ruja pojawia się, gdy kotka osiągnie wagę około 2,5 kg. To sygnał, że jej organizm jest wystarczająco rozwinięty do rozrodu.
• Pora roku: Długość dnia ma znaczenie. Kotki są zwierzętami sezonowo poliestralnymi, co oznacza, że ich cykle są aktywowane przez wydłużający się dzień świetlny, czyli najczęściej od wiosny do jesieni. Kotki niewychodzące, żyjące w sztucznym oświetleniu, mogą mieć ruję przez cały rok.

Główne objawy rui, czyli co twoja kotka próbuje ci powiedzieć

Kiedy kotka wchodzi w ruję, jej zachowanie ulega znaczącym zmianom. To właśnie te objawy, a nie krwawienie, są dla nas sygnałem, że nasza pupilka jest w okresie płodnym. Jako opiekunka, zawsze zwracam uwagę na następujące sygnały:

• Głośna wokalizacja: Kotka staje się bardzo głośna. Może wydawać przeciągłe, głośne miauczenie, które dla niewprawnego ucha może brzmieć jak ból lub niepokój. To jej sposób na przyciągnięcie samców.
• Ocieranie się: Będzie intensywnie ocierać się o meble, ściany, a przede wszystkim o ciebie. Robi to, by zostawić swój zapach i poinformować potencjalnych partnerów o swojej gotowości do rozrodu.
• Tarzanie po podłodze: Często kotka w rui tarza się po podłodze, wyginając grzbiet i prezentując swój zad. To również element jej zalotów.
• Przyjmowanie postawy kopulacyjnej (lordoza): Charakterystycznym objawem jest wypinanie zadu, odchylanie ogona na bok i uginanie przednich łap. W tej pozycji kotka jest gotowa na kopulację.
• Częstsze oddawanie moczu: Niektóre kotki mogą częściej oddawać mocz, a nawet znaczyć teren małymi ilościami moczu, aby rozprowadzić feromony i przyciągnąć samców.
• Większy niepokój i pieszczotliwość: Kotka może być bardziej niespokojna, a jednocześnie bardziej domagać się pieszczot i uwagi, często ocierając się o twoje nogi.

Jak przebiega i ile trwa ruja u kotki?

Jak już wspomniałam, kotki są zwierzętami sezonowo poliestralnymi. Oznacza to, że mają wiele cykli rujowych w określonym sezonie, zazwyczaj od wiosny do jesieni, kiedy dzień jest dłuższy. Długość dnia i intensywność światła odgrywają tu kluczową rolę, stymulując aktywność płciową. Jednak w przypadku kotek niewychodzących, które żyją w warunkach sztucznego oświetlenia przez cały rok, cykle rujowe mogą występować znacznie częściej, a nawet przez cały rok, bez wyraźnej przerwy zimowej. To sprawia, że objawy rui mogą być dla opiekunów szczególnie uciążliwe.

Fazy kociego cyklu rozrodczego

Koci cykl rujowy to złożony proces, który dzieli się na kilka faz. Zrozumienie ich pomoże ci lepiej obserwować swoją kotkę i przewidywać jej zachowanie. Cykl trwa średnio od 14 do 30 dni.

Klucz do kociej reprodukcji: owulacja indukowana

Jedną z najbardziej fascynujących cech kociego cyklu rozrodczego jest zjawisko owulacji indukowanej. Co to oznacza w praktyce? Otóż u kotek komórka jajowa nie jest uwalniana spontanicznie, jak u wielu innych ssaków. Zamiast tego, owulacja następuje dopiero w odpowiedzi na akt kopulacji. To bardzo sprytny mechanizm, który zwiększa szanse na zapłodnienie, ponieważ kotka uwalnia komórki jajowe tylko wtedy, gdy jest na to faktycznie szansa. Właśnie dlatego tak ważne jest, aby w okresie rui unikać kontaktu kotki z niekastrowanymi samcami, jeśli nie planujemy potomstwa.

Jak pomóc kotce (i sobie) przetrwać czas rui?

Ruja może być wyzwaniem zarówno dla kotki, jak i dla opiekuna. Głośne miauczenie, ciągłe ocieranie się i niepokój mogą być męczące. Na szczęście istnieją sposoby, aby pomóc kotce przejść przez ten czas bardziej komfortowo, a sobie zapewnić odrobinę spokoju:

• Odwracanie uwagi zabawą: Intensywna zabawa może pomóc rozładować energię i frustrację kotki. Używaj zabawek, które angażują jej instynkty łowieckie, takich jak wędki czy piórka.
• Zapewnienie ciepłego i spokojnego miejsca: Kotki w rui często szukają ciepła i komfortu. Zapewnij jej legowisko w spokojnym miejscu, może z podgrzewanym kocem lub termoforem. Ciepło może działać uspokajająco.
• Dbanie o czystość kuwety: W okresie rui kotka może częściej oddawać mocz, a nawet znaczyć teren. Regularne i częste sprzątanie kuwety jest kluczowe, aby utrzymać higienę i zapobiec niechcianym zapachom.
• Preparaty z feromonami: Na rynku dostępne są dyfuzory lub spraye zawierające syntetyczne feromony kocie (np. Feliway), które mogą pomóc w redukcji stresu i uspokojeniu kotki. Ich skuteczność jest jednak indywidualna.
• Cierpliwość i zrozumienie: Pamiętaj, że twoja kotka nie robi tego złośliwie. To jej naturalny instynkt. Okaż jej dużo cierpliwości i miłości w tym trudnym dla niej czasie.

Zapobieganie niechcianej ciąży

Jeśli nie planujesz powiększenia kociej rodziny, najważniejszą rzeczą, jaką możesz zrobić w czasie rui, jest całkowite odizolowanie kotki od niekastrowanych samców. Pamiętaj, że koty są niezwykle pomysłowe i potrafią znaleźć drogę do siebie, nawet jeśli wydaje ci się, że zabezpieczyłeś wszystkie możliwe luki. Jedynym pewnym sposobem na uniknięcie ciąży jest brak kontaktu z samcem.

Krwawienie u kotki to zawsze sygnał alarmowy

Chcę to jeszcze raz bardzo wyraźnie podkreślić: krwawienie z dróg rodnych u kotki nie jest normalnym objawem rui i nigdy nie powinno być ignorowane. Jeśli zauważysz krew, potraktuj to jako poważny sygnał alarmowy, który wymaga natychmiastowej uwagi weterynaryjnej. Może to świadczyć o wielu groźnych problemach zdrowotnych, takich jak:

• Ropomacicze: To bardzo poważne, zagrażające życiu zapalenie macicy, często z gromadzeniem się ropy. Wymaga pilnej interwencji chirurgicznej.
• Nowotwory macicy lub pochwy: Krwawienie może być objawem obecności guzów w układzie rozrodczym.
• Torbiele: Czasami torbiele na jajnikach lub w macicy mogą powodować krwawienie.
• Infekcje: Różnego rodzaju infekcje bakteryjne lub wirusowe dróg rodnych mogą prowadzić do krwawienia.
• Powikłania poporodowe: Jeśli kotka niedawno rodziła, krwawienie może świadczyć o problemach poporodowych.
• Urazy: Czasami urazy zewnętrzne mogą powodować krwawienie.

Co robić, gdy zauważysz krew?

Jeśli zauważysz jakiekolwiek krwawienie z dróg rodnych u swojej kotki, niezwłocznie skontaktuj się z lekarzem weterynarii. Nie czekaj, aż objawy się nasilą. Szybka diagnoza i leczenie mogą uratować życie twojego zwierzęcia.

Przeczytaj również: Devon Rex bez rodowodu? Poznaj ryzyko i ukryte koszty!

Sterylizacja, czyli najlepszy sposób na zdrowie i spokój

Jako doświadczona opiekunka zwierząt, zawsze polecam sterylizację jako najskuteczniejsze i najbardziej humanitarne rozwiązanie problemu rui oraz wielu innych kwestii zdrowotnych. To zabieg, który przynosi szereg korzyści zarówno kotce, jak i jej opiekunowi:

• Eliminacja uciążliwych objawów rui: Po sterylizacji kotka przestaje wchodzić w ruję, co oznacza koniec głośnego miauczenia, niepokoju, ocierania się i znaczenia terenu. Zapewnia to spokój w domu i poprawia komfort życia zarówno kotki, jak i domowników.
• Zapobieganie niechcianym ciążom: To oczywista korzyść. Sterylizacja całkowicie eliminuje ryzyko niechcianych miotów i problemów związanych z poszukiwaniem domów dla kociąt.
• Profilaktyka groźnych chorób: Sterylizacja znacząco zmniejsza ryzyko wystąpienia wielu poważnych schorzeń układu rozrodczego, takich jak wspomniane już ropomacicze (które jest śmiertelne, jeśli nie zostanie szybko leczone) oraz nowotwory sutka, jajników i macicy. Im wcześniej kotka zostanie wysterylizowana, tym większe są korzyści profilaktyczne.
• Zmniejszenie ryzyka ucieczek i wypadków: Kotki w rui często próbują uciec z domu w poszukiwaniu samca, co naraża je na wypadki komunikacyjne, walki z innymi zwierzętami czy zarażenie chorobami. Sterylizacja eliminuje ten behawior.

Kiedy najlepiej wykonać zabieg?

Ostateczną decyzję o terminie zabiegu sterylizacji zawsze podejmuje lekarz weterynarii, biorąc pod uwagę wiek, rasę i ogólny stan zdrowia kotki. Jednakże, często zaleca się wykonanie sterylizacji jeszcze przed pierwszą rują, czyli około 5-6 miesiąca życia. Wczesna sterylizacja przynosi największe korzyści zdrowotne, zwłaszcza w kontekście profilaktyki nowotworów sutka. Jeśli twoja kotka jest już po pierwszej rui, zabieg można wykonać po jej zakończeniu, w okresie spoczynku płciowego.